Ochrona elementów drewnianych

Drewno, dzięki swoim naturalnym właściwościom, od dawna stosowane jest w przemyśle budowlanym. Z biegiem czasu, specjaliści eksperymentowali z różnymi sposobami zabezpieczenia go, aby jeszcze dłużej mógł on cieszyć oko szczęśliwych posiadaczy drewnianych elementów aranżacji. Dziś skupimy się na zagrożeniach które czyhają na „odsłonięte”, niezabezpieczone drewno, oraz na sposobach zapobiegania szybkiej degradacji tego szlachetnego materiału.

Czynniki wyniszczające drewno oraz ogólna klasyfikacja zagrożeń

Aby prawidłowo zabezpieczyć drewno, czy to konstrukcyjne, czy pełniące funkcje estetyczne, należy zapoznać się ze zjawiskami które źle wpływają na stabilność i wygląd elementów drewnianych. Niżej, wymienione zostały najbardziej inwazyjne z nich:

– Promienie UV – Głęboko wnikają w strukturę powodując zmianę barwy drewna na srebnoszary. Wpływa na stabilność i wytrzymałość materiału.

– Glony – występują raczej w zalesionych terenach. Ich obecność objawia się zielenieniem drewna i ogólną degradacją deski

– Wilgoć – Drewno jest materiałem podatnym na wchłanianie wilgoci. Wilgotność ma znaczący wpływ na pozostałe właściwości drewna. Zbyt duży jej poziom doprowadza do wypaczania się wyrobów z drewna, a także sprzyja rozwojowi grzybów. Zbyt mała wilgotność natomiast może doprowadzić do pękania.

– Sinizna – grzyb sinizny najłatwiej rozpoznać po czarno niebieskich przebarwieniach na powierzchni drewna. Narusza on ściany komórek przygotowując drewno do procesu gnicia.

– Zgnilizna – Najbardziej inwazyjny grzyb, który doprowadza drewno do degradacji. Materiał traci stabilność i murszeje.

– Owady – dla niektórych gatunków drewno po prostu jest żywicielem. Dorosły owad składa jaja na powierzchni, bądź w głębi drewna. Z jaja wykluwają się larwy, które drążą tunele w naszym materiale osłabiając jego wytrzymałość i narażając go na pęknięcia.

Oto najczęstsze zjawiska, które mogą doprowadzić do degradacji naszego drewna. Warto też zapoznać się z klasyfikacją zagrożeń unormowaną przez Unie Europejską w 2007 roku. Skupia się ona na stopniach narażenia drewna na niszczące działanie czynników zewnętrznych:

I klasa – odnosi się do drewna nie narażonego na kontakt z ziemią i nie będącego bezpośrednio pod wpływem warunków atmosferycznych – wewnętrzne elementy budowlane (m.in. więźba dachowa, podłogi drewniane). Zabezpieczenie przeciwko owadom.

II klasa – drewno nie narażone na kontakt z ziemią i nie będące pod wpływem warunków atmosferycznych, możliwe przejściowe zawilgocenie – wewnętrzne i zewnętrzne elementy budowlane (dotyczy m.in. więźby w trakcie budowy – do momentu ułożenia pokrycia, drewnianych ram okiennych itp.). Zabezpieczenie przeciwko owadom i grzybom.

III klasa – odnosi się do drewna nie mającego kontaktu z gruntem, narażonego na czynniki atmosferyczne – zewnętrzne elementy budowlane, wewnętrzne elementy budowlane w pomieszczeniach wilgotnych (dranice dachowe, deski płotowe, belki mostowe). Zabezpieczenie przeciwko owadom, grzybom i wymywaniu.

IV klasa – elementy drewniane będące w stałym kontakcie z gruntem i (lub) wodą, także gdy znajdują się pod osłoną(tarasy drewniane, drewniane fundamenty, słupy przewodów elektrycznych). Zabezpieczenie przeciwko owadom, grzybom, wymywaniu i próchnicy.

V klasa – dotyczy drewna mającego kontakt z wodą morską (falochrony, cumowiska, filary mola, kadłuby łodzi . Zabezpieczenie przeciwko owadom, grzybom, wymywaniu i próchnicy.

Taka klasyfikacja ma za zadanie jasno określić z jakimi zagrożeniami mamy do czynienia w danych przypadkach zastosowania drewna. Po wstępnym rozpoznaniu możemy przystąpić do właściwej impregnacji.

Sposoby zabezpieczania drewna

Impregnacja, to proces, w którym za pomocą tradycyjnych rozwiązań, bądź czynników chemicznych staramy się wzmocnić strukturę drewna oraz uodpornić je na niekorzystne działanie warunków zewnętrznych. Sposobów na uzyskanie takiego efektu jest wiele. Teraz przyjrzymy się najpopularniejszym z nich.

Sezonowanie – do niedawna jedna z najpowszechniejszych metod na zmniejszenie wilgotności drewna. Polega na składowaniu surowca w specjalnie przygotowanych do tego miejscach w celu naturalnego wysuszenia. Jest to dosyć czasochłonny zabieg, jednak dzięki niemu, nasz materiał stabilizuje się i idealnie nadaje do dalszej obróbki. Do tego warto wspomnieć, że w porównaniu do innych metod, ta jest w pełni ekologiczna. Niestety drewno wysuszone dalej narażone jest na inwazje różnego rodzaju szkodników, przez co wskazane jest zastosowanie odpowiednich preparatów przeciwko owadom czy grzybom.

Suszenie komorowe – Proces ten trwa zwykle kilkanaście dni i przebiega w dostoswanych do tego komorach, które dzięki wysokiej temperaturze wysuszają drewno, eliminując skutecznie wszelkie szkodniki i grzyby. Dzięki temu zabiegowi drewniane elementy konstrukcji, które nie są narażone na wpływ warunków atmosferycznych, nie potrzebują już dodatkowych zabezpieczeń.

Impregnaty – środki konserwujące drewno, zapobiegające przedostawaniu się wilgoci, rozwoju grzybów, pleśni i owadów, czy obniżające właściwości palne materiału. Wyróżniamy dwa rodzaje impregnacji:
– powierzchniowa, polegająca na zewnętrznym nasyceniu drewna za pomocą natrysku lub tradycyjnego malowania.
– wgłębna, czyli nasycenie drewna metodą próżniowo-ciśnieniową lub poddaniem drewna kąpieli w impregnacie.
Impregnaty dzielą się na rozpuszczalnikowe oraz wodnorozcieńczalne. W przypadku tych pierwszych warto wspomnieć o tym, że są w znacznym stopniu odporniejsze na wymywanie, dzięki czemu śmiało można stosować je na zewnątrz. Impregnaty wodnorozcieńczalne natomiast, stosowane są zwykle w pomieszczeniach, ponieważ mogą mieć trudności z zachowaniem swoich właściwości na otwartej przestrzeni.

Warto wiedzieć, że na rynku dostępne są impregnaty o różnych zastosowaniach. Dzięki temu możemy dobrać odpowiedni preparat do naszych potrzeb. Wyróżniamy impregnaty ogniochronne, wodochronne, lecznicze i ochrony biologicznej. W sprzedaży dostępne są również preparaty łączące kilka zastosowań, co jeszcze bardziej pomaga nam w doborze odpowiednich zabezpieczeń dla naszego drewna.

Lakier – tworzy powłokę ochronną, która zabezpiecza drewno przed wodą, słońcem, korozją biologiczną, czy nawet uszkodzeniami mechanicznymi. Dodatkowo ożywia barwę danego drewna i podkreśla jego rysunek. Aby długo cieszyć się lakierowaną powierzchnią należy tę czynność powtarzać raz na dwa, bądź trzy lata. Aby jeszcze lepiej uchronić drewno przed warunkami zewnętrznymi, doradza się, by przed lakierowaniem dodatkowo zaimpregnować element drewniany.

Emalia – stosowana zazwyczaj w miejscach o niskim ryzyku uszkodzeń mechanicznych, np. elewacjach. Potrafi chronić nasze drewno przez około 6-7 lat. Aby wzmocnić efekt zabezpieczenia, najlepiej początkowo pokryć powierzchnię bezbarwnym impregnatem a następnie nałożyć dwie warstwy emali alkidowej.
Bejca – podkreśla walory estetyczne wnikając głęboko w strukturę drewna. Nie zabezpieczy ona jednak powierzchni tak jak inne preparaty. Okres konserwacji, to w tym przypadku około cztery lata, więc warto zastanowić się nad dodatkowym wykończeniem lakierem bądź woskiem.

Lakierobejca – połączenie trwałości lakieru i efektów estetycznych bejcy sprawia, że po nałożeniu kilku warstw tego preparatu, mamy do czynienia z niezwykle odporną i do tego ładnie wykończoną powierzchnią. Tak potraktowane drewno, powinno być chronione przez około pięć lat. Lakierobejce stosuje się zazwyczaj w miejscach szczególnie narażonych na wilgoć.

Lazura – Tworzy najmocniejszą powłokę ochronną z wyżej wymienionych preparatów. Zabezpiecza drewno nawet na osiem lat, chroniąc go przed wszelkimi szkodnikami takimi jak grzyby, owady, pleśnie, mchy czy porosty. Dodatkowo ocali naszą powierzchnie przed niszczycielskim działaniem czynników atmosferycznych czy nadmiernym wpływem promieni UV.

Przed nałożeniem jakiegokolwiek preparatu, należy pamiętać o dokładnym oczyszczeni malowanej powierzchni, aby zachować odpowiednią przyczepność materiału. Wszelkie dokładniejsze instrukcje dotyczące samego malowania i suszenia, powinny znajdować się na opakowaniach preparatów przez nas stosowanych. Jeżeli prawidłowo wykonamy wszystkie etapy impregnacji drewna, będzie ono cieszyło nasze oko na lata!